ABC Faturalama – ABC Billing | Özel faaliyetlere yönelik olarak, faaliyet tabanlı faturalama işlemi (Bu eylem, öncelikli olarak üçüncü parti lojistik (3PL) şirketler için tasarlanmıştır. Faturalandırılabilir ücretlerin hesaplanmasına olanak tanır. Örneğin, bir 3PL şirketi, depolama ve diğer katma değerli faaliyetlerin yanısıra, her bir satış fişi/faturası için işlem ücreti belirleyebilir.
|
ABC Sınıflandırma Yöntemi – ABC Classification Method | Stokta bulunan malzemelerin devir hızı, miktar, değer vb. ölçütlere göre sınıflandırılması.
|
Acente – Agency | Bir lojistik şirketin merkez kuruluşu dışında bir bölgede, onun adına hizmet veren kuruluş veya birey (Genellikle tam yük bazında çalışırlar).
|
Acil Durum Planı – Contingency Plan | Gelecekte oluşabilecek beklenmeyen gelişmelere karşı alınacak önlemleri gösteren plan.
|
Acil Stok – Emergency Stock | Planlanmamış, âcil durumlara karşı hemen tepki vermek üzere her zaman elde tutulmak zorunda olan stok miktarı.
|
Açık Çatallı Çaka – Straddle Truck | Çatal aralığı normalden daha geniş olan çatallı kaldıraç (forklift).
|
Açık Hava Antlaşmaları – Open Sky Agreements | İki ülkenin iç hatlarındaki uçuş izinlerini, karşılıklı olarak diğer ülkenin havayolu şirketlerine verdiği, iç hatlarda yabancı ülke havayolu şirketlerinin hizmet vermesine olanak tanıyarak serbest rekâbet ortamını genişletmenin amaçlandığı anlaşmalar.
|
Açık Sipariş – On Order, Open Order | Alınmış, ancak henüz teslim edilmemiş olan sipâriş.
|
Açık Sözleşme – Open-End Contract | Tutarı ve süresi belirsiz sözleşme (Zaman ve miktar bakımından sınır tanımayan veya değişik sınırları içeren ve genel olarak, değişik düzeyde tekrarlı sipâriş ve masraflarla ilgili olan malzeme tedârik ve hizmet anlaşması.
|
Açılabilir Tavanlı Konteyner – Hardtop Container | Standart konteynere sığmayan veya konteyner kapısından forklift veya benzeri donanım ile yüklenemeyen konteyner (Üstü açık konteynerden farkı, yüksekliği itibarıyla standart yüksekliği aşan yüklerin taşınamaması ve kapalı bir tavana sahip olmasıdır.).
|
Adil Paylaşım – Fair Share Allocation | Her birime gereksinimine uygun bir stok payı verilmesi.
|
ADR – Agreement on Dangerous Goods by Road (ADR) | Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin karayolu ile taşınması kurallarını içeren, bu maddelerin taşınabilmesi için, araç ve sürücülerde gerekli belgelerin arandığı bir standart.
|
Adres – Address | Depoda yüklerin konulacağı lokasyonların konumlarını belirlemek için kullanılan, sayı ve karakterlerden oluşan bir kombinasyon.
|
Adresleme – Addressing | Depo içerisinde stoklanan ürünleri belirli bir düzen içerisinde izlemek amacıyla, malzeme konacak lokasyonların gereksinime uygun bir düzen içerisinde kodlandırılması veya numaralandırılması işlemi.
|
Adresteki Stok Doğruluğu – Inventory Balance Location Accuracy | Bir lokasyonda bir malzemeye ait stok miktarının, belirlenmiş toleranslar dahilinde olması.
|
Ağ Geçidi – Gateway | Taşıyıcılar arasında yük bilgisinin değiştirilme noktası veya iki taşımacılık sistemi arasında bilginin serbestçe aktığı kanal.
|
Ağ Tasarımı – Network Design | Etkin ve verimli bir tedârik zinciri için çalışma kapsamı içindeki ilgili tedârikçi, üretici, depo ve dağıtım merkezi, satış noktaları ile müşteriler gibi çeşitli şirketlerin ve tesislerin üretim, depolama ve taşımacılık sistemlerinin bir ağ yapısı bütünlüğü içinde yüksek yanıt hızı, yüksek kalite, düşük mâliyet vd. amaçlarla analizi ve yeniden tasarlanması.
|
Ağırlık Merkezi Modeli – Center of Gravity Model | Taşıma miktar ve mâliyetlerini dikkate alarak en düşük toplam taşımacılık mâliyetini veren depo yerini belirlemede kullanılan model.
|
Akreditif – Letter of Credit (LC) | Alıcı ve satıcı arasında yapılan anlaşma gereği, aracı bir banka tarafından sözkonusu mal ve hizmetin gerçekleştirildiğine ilişkin belgelerin verilen süre içerisinde, belirtilen koşullara uygun olarak ibrâzı ile ödemenin yapılacağına ilişkin banka taahhüdü/banka garantisi.
|
Aktarım Süresi – Float | Dokümanların, ödemelerin, ticarî iş yapan bir kurumdan diğerine ulaşması için gereken zaman.
|
Aktarma – Transship, Interchange | Bir araç ile gelen yüklerin boşaltılarak, herhangi bir özel işleme tâbi tutulmadan kısa bir süre içinde sevkedilmek üzere başka bir araca yüklenmesi işlemi. Hatlar arasında bir taşıyıcıdan diğer taşıyıcıya yükün aktarılması.
|
Aktarma Merkezi – Transshipment Center, Hub | Gelen yükün/kargoların indirildiği ve varış noktasına göre gidenlerin ise yüklendiği, gün içinde kargoların kısa zaman aralıkları ile saklandığı, araçlar arası yük/kargo transferi yapıldığı bölgesel işlem merkezleri. Bir taşımacılık ağındaki birleşim ve dağıtım noktası.
|
Aktarma Merkezi Anlaşmaları – Hub-and-spoke Aggrementes | Havayolu şirketlerinin bir havalimanının aktarma merkesi olması konusunda anlaşmaları (Yükler öncelikle bu merkeze gider ve oradan dağıtılır. Bu durum, yükün doğrudan uçuş yapması olasılığını azaltır, ancak toplam verimliliği arttırır.).
|
Aktif İstif – Active Block | Üzerinde çalışılan ve gereksinime göre malzeme konulan/kaldırılan yüklerin istifi.
|
Alan Yönetimi – Yard Management | Açık alanda depolanabilir malzemelerin ve taşıyıcı kapların, sözkonusu alanda depolanması ve izlenmesi.
|
Alıcı – Consignee | Ürünü teslim alan taraf.
|
Alıcı Değiştirme – Reconsignment | Yükün, aynı veya farklı yöndeki alıcıya yönlendirilmesi durumu.
|
Alıcı Riski – Buyer’s Risk | Ücretin ödenmesine karşın, malların istenilen koşullarda ulaşmaması riski.
|
Alıcının Güzergâh Belirleme Hakkı – Buyer’s Right To Route | Satıcının taşıma ücretlerini ödemediği durumlarda, alıcının taşıma rotasını belirleme hakkı.
|
Ambalaj – Packing | Ürünleri dış etkilerden koruyan, tanıtım ve pazarlama işlemlerini kolaylaştıran, görsellik ve kullanım ergonomisi sağlayan, içindeki ürün hakkında bilgiler bulunduran; metal, plastik, cam vb. malzemelerden yapılmış kap (İçinde ürün bulunan koruyucudur. Ürünü çarpma, ısınma, zedelenme gibi fiziksel etkilerden korur.).
|
Ambalaj Malzemesi – Packaging Material | Ürünü koruyan, pazarlama amacıyla kullanılabilen ve ürünün içine konulduğu malzeme.
|
Ambar Teslim – Tesellüm Fişi Goods Receipt Document, Goods Received Note (GRN), Receipt of Goods | Depolama, taşıma ve/veya katma değerli hizmetler sunmak üzere, sözkonusu hizmeti veren firma, tedârikçi veya müşterilerden malı teslim alırken veya teslim ederken imzalama ve kaşeleme sûretiyle sözkonusu eşyaların ilgili tarafın sorumluluğuna geçtiğini belgelemek üzere düzenlenen evrak.
|
Amir Banka – Issuing Bank | Satınalma yapılırken , alıcının akreditif istemek için gittiği banka.
|
Ana Güzergah – Main Lines | Çıkış ve varış noktaları arasındaki en uygun ve en çok kullanılan yol.
|
Ana Üretim Çizelgesi (Programı) – Master Production Schedule (MPS) | Hangi ürünün ne kadar ve ne zaman üretileceğini, satış tahminlerine ve sipârişlere bağlı olarak gösteren, MRP’nin bu programa bağlı olarak çalıştığı üretim programı.
|
Anahtar Performans Göstergesi – Key Performance Indicator (KPI) | Bir şirket veya bölümün stratejik düzeydeki performansını göstermek ve iyileştirme hedeflerini saptamak için kullanılan ölçüm göstergesi (KPI’lar SMART ilkesine uygun olmalıdır).
|
Anlaşmalı Depo – Contract Warehouse | Bir sözleşmeye dayalı olarak, müşteri veya müşteriler adına depolama faaliyetlerinin gerçekleştirildiği depo.
|
Antlaşma – Agreement | Tedârik hizmetlerinde, koşulları önceden ve net olarak tanımlamak üzere ilgili taraflar arasında varılan mutabakat metni.
|
Antrepo – Customs Bonded Warehouse | Gümrük Müsteşarlığı’nca verilen izin doğrultusunda, bir gümrük idâresine bağlı olarak işletilen, sahibinin tüzel kişilik veya kurum olma zorunluğu bulunan, içine salt ulusallaşmamış ithal eşya ile ihracat amaçlı malların konulanabileceği depo.
|
Araç Metre – Lane Meter ; Linear Meter | RO-RO gemilerinin araç kapasitelerinin belirlenmesinde kullanılan; 1 m. uzunluğunda ve 2,5 genişliğindeki bir alanı ifade eden bir birim.
|
Aracı Bilgisayar Sistemi – Brokered Systems | Farklı şirketlere veya kuruluşlara ait olan farklı bilgisayar sistemlerinin, birbirine bilgi aktarımına izin verecek şekilde bağlanması (Örneğin, bir müşteri, sipârişlerinin durumuna, kendi ve tedârikçinin bilgisayar sistemleri üzerinden erişebilir.).
|
Aracı Kuruluş – Intermediary | Lojistik sürecine destek olmak için, göndericiler ve alıcılar arasında geniş kapsamlı ve sürekli artan hizmetler sunan kuruluş.
|
Aralıklı Üretim – Discrete Manufacturing | Belirli bir sipârişi ya da sürekli talebi karşılamak üzere, benzer veya farklı ürünlerin, partiler hâlinde üretim şekli (Bu üretim türünde, Parti Tipi Üretim sözkonusu olup, bir parti ürün bitmeden diğerine geçilmez. Fiilî üretim; taşıma, bekleme, kontrol vb. nedenlerle aralıklı olarak gerçekleştirilir.).
|
Aşamalı Stok – Echelon Inventory | Müşteri gereksinimlerini karşılamak üzere tedârik zincirinde belli bir aşamadaki stok.
|
Astarya – Lay Days | Geminin yükleme veya boşaltma için sözkonusu limanda kalabileceği günlerin oluşturduğu aralık [“Laydays and Cancelling Clause (LayCan)” olarak da geçer. Örneğin, gemi kiralama işinde 10-15 Mayıs 2009 LayCan denildiğinde gemi limanda en erken 10 Mayıs’da olabilecektir, ayrıca, gemi 15′ine kadar gelmezse de kiracı sözleşmeyi iptal edebilir.)
|
Avrasya Demiryolu Hattı – Eurasian Land Bridge; Eurasian Continental Bridge | Doğu Asya’yı Avrupa’ya Rusya üzerinden bağlayan demiryolu hattı.
|
Avrupa Lojistik Derneği – European Logistics Association (ELA) | Batı Avrupa’daki tüm ülkelerin ulusal organizasyonlarından olauşan ve amacı, Avrupa’daki endüstriyel ve ticarî sektörlere lojistik konularında destek veren, lojistik eğitim vb. konularda standartları oluşturan bir sivil toplum örgütü..
|
Ayna Etkisi – Mirror Effecet | Havayolu taşımacılığında yeni rotalar için ikili antlaşma imzalandığında oluşan etki (Yeni açılan rota üzerinde hizmet yok iken, sözkonusu iki ülkenin havayolu şirketleri aynı zamanda hizmet vermeye başlayacaktır).
|
Bağımlı Talep – Dependent Demand | Başka bir ürünün talebi ile orantılı olarak talebi hesaplanabilen malzemelere ilişkin talep yapısı (Örneğin yarı ürünler, hammaddeler, yardımcı maddeler).
|
Bağımsız Talep – Independent Demand | Talebin başka bir ürünün talebine bağımlı olmadığı, tümüyle dinamik koşullar altında gerçekleşen, talep hızının net olarak belirlenemediği, tahminlere dayalı talep yapısı (Örneğin müşteri sipârişleri, yedek parça).
|
Bağımsız Ticaret Değişimi – Independent Trading Exchange (ITE) | E-Pazar alanı veya sanal ticaret ağında B2B ile eş anlamlı olarak kullanılan terim.
|
Balast – Ballast | Gemilerin dengelerini koruyabilmek amacıyla gemiye çektikleri su.
|
Balya – Bale | Malzemelerin, ip veya demir tel kullanılıp sıkıştırılarak oluşturulan yük birimi (ünitesi).
|
Balya Kapasitesi – Bale Cubic Capacity | Gemi tümüyle balya yüklerle yüklendiğinde taşıyabileceği tam balya yükü cinsinden kapasitesi (Tam balya yükünden küçük hacimler hariç tutulur).
|
Barkod – Bar Code | Otomatik tanımlama teknolojisi kapsamında, bir optik okuyucu aygıt ile okunarak bilgisayar ortamına sayı, karakter ya da bunların karışımı olarak aktarılabilen, farklı kalınlıklardaki çizgi-boşluk kombinasyonları.
|
Bayrak – Flag | Gemilerin hangi ülkeye kayıtlı olduğunu ifâde eden bez.
|
Bekleme Süresi – Dwell Time | Yükün fiziksel olarak hareket etmediği süre.
|
Besleyici Gemi – Feeder Vessel | Genelde kapasitesi 1.000 TEU’dan az, yükü ana yükleme limanına götürmek amacıyla kullanılan küçük tonajlı gemi.
|
Beyan Tutarı – Declared Value | Göndericinin beyan ettiği mal değeri.
|
Bilgi Sitesi – Portal | Belirli bir konuda internet üzerinden gereksinim duyulan bilgilere ulaşmak, bilgi göndermek ve işlem yapabilmek üzere oluşturulan web sitesi (Bilgi siteleri, tüm internet gereksinimlerini bir noktadan sağlamaya çalışırlar. Genelde e-posta, gerçek zamanlı ve çoklu konuşma ortamları, alışveriş, arama, içerik görüntüleme ve haber gibi hizmetleri sağlarlar.).
|
Birim – Unit Of Measure (UOM) | Stok sistemlerinde izlenen bir malzemenin miktarının tanımlanmasında kullanılan ölçü (Örneğin adet, kasa, koli, kutu vb.).
|
Birim Maliyet – Unit Cost | Bir parti ürün üretmenin ya da hizmet karşılığının toplam mâliyetinin, partideki toplam birim sayısına bölünmesi ile elde edilen bir birim ürünün mâliyeti.
|
Birim Yük – Unit Load | Malzeme elleçleme ekipmanları tarafından, tek bir birim olarak taşınabilen herhangi bir malzeme öbeği (Örneğin palet, kasa, balya vb.)
|
Birim Yük Modeli – Unit Load Pattern | Birim yük düzenleme şekli, yöntemi, modeli.
|
Birimleştirme – Unitization | Yükün konteyner, kasa, koli, balya vb. biçimlerde aynı birim ile ifâde edilmesi.
|
Birincil Kanal Üyeleri – Primary Channel Members | Tedarik zincirini yönetmek için kaynaklarını ayırmaya ve riski üstlenmeye hazır olan şirketler.
|
Bitmiş Ürün İstifi – Field Finished Goods | İmalat noktasının dışında, kapalı bir alanda stoklanan bitmiş ürün grubu.
|
Blok (Sıralı) İstifleme – Honeycombing | Yüklerin, raf kullanılmadan, bir plân dahilinde zemin üzerinde üst üste istiflenmesi.
|
Blok Tren – Unit Train | Yeterince yük varsa, bir demiryolu katarının tümünün bu yüke tahsis edilmesi (Sözkonusu yük salt bir şirkete ait olabilir).
|
Bölgesel Toplama – Zone Picking | Sipârişlerin daha verimli bir şekilde toplanması amacıyla, bu işlemin bölgesel bazda ve gerektiğinde farklı işçiler kullanılarak gerçekleştirilmesi.
|
Boru Hatları – Pipelines | Özel bâzı ürünler için kullanılabilen, ilk yatırımı yüksek, işletme giderleri düşük, yük güvenilirliği fazla ve genelde tek yönlü taşımacılığın gerçekleştirildiği borulardan oluşan hatlar.
|
Boş Kap Yer Değiştirme – Empty Repositioning | Boş kapların, fazla bulunduğu yerden, gereksinim duyulan yere taşınması.
|
Boşaltma – Unloading | Malzemelerin tren, uçak, kamyon vb. bir araçtan uygun bir biçimde indirilerek uygun bir yere konulması işlemi.
|
Boyutsal Ağırlık – Dimensional Weight | Yükün ağırlık ile hacminin karşılaştırılarak, gerektiğinde (boyutlarına ve istifleme kayıplarına göre) dikkate alınan hacimsel ağırlık.
|
Broker | Alım ve satım işlemlerine belli bir komisyon karşılığı aracılık eden, işlemleri kendi adına ancak taraf olduğu kişi veya kurumlar hesabına yapan işlemcilere verilen isimdir.
|
Brüt Envanter – Gross Inventory | Hurda ve hatalı parçalar dikkate alınmadan, standart mâliyet üzerinden hesaplanan envanter değeri.
|
Bütünleşik Lojistik – Integrated Logistics | İşletmenin gelen ve giden tüm lojistik faaliyetlerinin; toplam mâliyetin enazlanması, eşgüdümün arttırılması, verimliliğin yükseltilmesi vb. amaçlar çerçevesinde bütünsel bakış açısıyla yönetilmesi; tedârik zincirini oluşturan tüm fonksiyonların tek bir süreç olarak yönetilmesi.
|
Bütünlük İlkesi – Doctrine of the Entireties | Dış ticarette, montajı yapılan ürün ile parçalarının ihracatında hangisinin esas alınacağının belirlenmesinde dikkate alınan ilke (Parçaların gümrük tarifesinin, ait olduğu son ürüne göre belirleneceğini ifade eder).
|
Çalışan Başına Katma Değer Verimliliği – Value Added Productivity Per Employee | Yaratılan toplam katma değerin, toplam çalışan sayısına bölünmesi ile elde edilen değer.
|
Capesize Gemiler – Capesize Ships | Büyüklüğü nedeniyle Panama ve Süveyş kanallarından geçemeyen, dolayısıyla Afrika Ümit Burnu’nu dolaşmak zorunda kalan gemiler.
|
Çapraz Sevkiyat – Cross Docking | Tedarikçilerden gelen malların, depo içinde yerleştirilmeden, belli bir süre içinde sevk noktalarına gönderilmesi işlemi.
|
CCD Tarayıcı – Charged Coupled Device (CCD) | Lazer kullanan standart barkod tarayıcının aksine barkodun dijital fotoğrafını çeken, dolayısıyla küçük bir dijital kamera görevi gören barkod tarayıcısı (CCD tarayıcılar, kısa mesafelerdeki (genellikle birkaç cm.) tarama işlemleri için düşük mâliyetli bir seçenektir.).
|
Çeki Listesi – Certificate of Weight | Bir fatura kapsamındaki eşyanın, çeşitli cins ve çeşitte ve çeşitli ağırlıktaki kaplara konulması durumunda, yüklendikleri taşıtlar itibariyle her kapta ne miktarda eşyanın bulunduğunu göstermek amacıyla düzenlenen bir belge.
|
Çeki Listesi (Ambalaj/Koli Listesi) – Packing List | Genellikle gönderici tarafından hazırlanan ve her ambalajın/kolinin içinde hangi tür ve miktarda mal olduğunu gösteren liste.
|
Çekici – Tractor | Römork veya yarı römork çekmek amacıyla kullanılan, en az iki dingilli, motorlu ve sürücünün içinde oturduğu kara taşıt aracı (Bu sözcük, arıza yapmış araçları çekmek amacıyla kullanılan ve aslında “kurtarıcı araç” olarak ifâde edilmesi gereken taşıt aracı ile karıştırılmamalıdır).
|
Çekme Esaslı Sistem – Pull System | Herhangi bir aşamadaki faaliyetin, kendisinden bir sonraki faaliyetin talepte bulunması durumunda işleme başlama sistemi (İtme sisteminin tam tersine çekme sisteminde talep, en son noktada yâni tüketicide oluşur ve talep karşılanana kadar tedârik zincirindeki ilgili ardışık faaliyetler devreye girer.).
|
Çevik Üretim – Agile Manufacturing | Sürekli ve hızlı değişimin olduğu piyasa taleplerine yanıt olarak üretim hacimlerini (ölçeklerini) ekonomik olarak değiştirme yeteneğine, müşterinin isteğine göre tasarımda, üretimde, teslîmatta hızlı değişiklikler yapabilecek esnekliklere sahip olan üretim anlayışı.
|
Çeviklik – Agility | Talep ve tedârikteki âni değişimlere hızla yanıt verebilmek; beklenmeyen dış kaynaklı olumsuz şok gelişmelerle rahatlıkla başa çıkabilmek.
|
Çevre Dostu Paketleme – Environmentally Friendly Packaging | Geri dönüşümlü konteyner veya kap, doğada çözülebilen ambalaj malzemeleri kullanımı vb. yollar ile ambalaj malzemelerinin doğaya vereceği zararın en aza indirilmesi.
|
Çevrim Stoğu – Cycle Inventory | Bir satınalma veya üretim partisine karşılık gelen ve bu parti için ikmâl edilen stok miktarı.
|
Çevrim Süresi – Cycle Time | Bir iş sürecini tamamlamak için geçen süre (Örneğin bir sipârişten teslîmata kadar olan süre).Üretim hattında, ürünün bir istasyonda kalabileceği en büyük süre veya bir iş istasyonundaki işçinin o istasyonda yapılması gerekli işleri tamamlaması için gereken süre.
|
Ceza – Penalty | Uygunsuzluk durumunda, sözleşmede belirtilen usûller çerçevesinde ödenen miktar.
|
Çift İzleme – Dual Monitoring | Hem ihracat hem de ithalat yapan ülkenin kota kontrolu yapması.
|
Çift Kat – Double-Stack | Kamyon, vagon gibi taşıma araçlarının üst hacminden yararlanmak üzere çift katlı yükleme yapılması.
|
Çift Kullanımlı Teknoloji – Dual Use Technology | Askerî değeri olabilecek ama aynı zamanda sivil amaçlar için de kullanılabilen ürün veya teknoloji (Bu durum, gümrük işlemleri sırasında önem arzeder).
|
Çıkış Yeri – Departure – Point of Origin | Taşımacılıkta göndericiden yükün alındığı yer veya nokta.
|
CMR Anlaşması – Convention on the Contract for the International Carriage of Goods By Road (CMR: Convention Relative au Contrat de Transport International de Marchandises par Route) | Karayolu ile yapılan taşımalarda, farklı yasal düzenlemeleri içeren, tüm Avrupa ülkeleri ile diğer bâzı ülkelerin üye olduğu, 1956 yılında imzalanan Birleşmiş Milletler anlaşması.
|
CMR Karayolu Taşıma Belgesi – CMR Road Waybill ; International Consignment Note | CMR Anlaşmasına dayalı olarak, IRU (International Road Union) tarafından geliştirilen, karayolu taşımalarında kullanılan; birincisi göndericiye, ikincisi alıcıya ve üçüncüsü taşıyıcıya ait olmak üzere üç kopya düzenlenen standart belge.
|
Çok Aşamalı Stok – Multi-Echelon Inventory | Müşteri gereksinimlerini karşılamak üzere tedârik zincirinde farklı aşamalardaki stoklar.
|
Çok Dar Koridor – Very Narrow Aisle (VNA) | Çok dar koridor çakasının (tarret truck), tel, ray veya optik bir kılavuz ile ilerlediği, genişliği 20 feet’ten (6,08 m.’den) daha az olan koridor.
|