| Evrensel Ürün Kodu – Universal Product Code (UPC) | “12 karakterden oluşan, Perakende satış sektörü tarafından kullanılan standart bir barkod sistemi (Üretici, ürünler, tanımlar).
|
| Mal Bedeline Göre Ücretlendirme – Ad Valorem | “Değere göre” anlamına gelen Latince terim (Taşımacılık ücreti, taşınan malların değerlerine göre belirlenir).
|
| SCOR Modeli – Supply Chain Operations Reference Model (SCOR) | “Tedarik Zinciri Konseyi (SCC: Supply Chain Council) tarafından 1996’da ortaya çıkarılmış, müşteri memnuniyetine yönelik tedârik zincirlerinin yönetimi için standart bir metodoloji sağlayan, tedârik zincirinin karmaşıklığını azaltan bir model (SCOR modelinin yapısı ve kapsamı, konsey üyelerinin gereksinimlerine göre değişir ve gelişir.).
|
| Uluslararası Standartlar Örgütü – International Organization for Standardization (ISO) | “Tüm teknik ve teknik dışı dallardaki standartların belirlenmesi çalışmalarını yürütmek amacıyla, 1946′da Cenevre’de kurulan uluslararası örgüt.
|
| Standart Ürün Kodu – Uniform Product Code (UPC) | “Uniform Product Code” Konseyi (UPCC) tarafından verilen; ilk beş karakteri üreticiyi, diğer 5 karakteri ise ürünü tanımlayan kod.
|
| Katma Değer – Value Added | 1) Bir kurumun çıktı değeri ile girdi değeri arasındaki fark. 2) Bir şirketin girdilerine kattığı değer (İşçilik, amortisman, kâr, vergi ve borçlar toplamı). 3) Arttırılan veya iyileştirilen değer, işlevsellik veya yarar.
|
| Yük Ayıracı – Bulkhead | 1) Bir römork veya vagon içindeki bir yükü ayıran ve dengeleyen dikey ayıraç. 2) Bir araç veya gemi içindeki yük sınırlama bölmesi.
|
| Yalın ve Çevik Üretim – Leagile Manufacturing | 1) Değişken ve belirsiz talebi en verimli şekilde karşılamaya dayanan üretim stratejisi. 2) Yalın ve çevik üretimin birlikte uygulanması yaklaşımı.
|
| Tedarikçi Yönetimli Envanter – Vendor Managed Inventory (VMI) | 1) Müşteri tarafından gönderilen satış ve stok bilgisine bağlı olarak müşteri için tedârikçinin sipârişleri ürettiği sistem. 2) Tedârikçinin müşterilerinin yerleşim yerlerinde bulunan anlaşmalı stok alanlarındaki konsinye stokları yönetmekle yetkili olduğu bir tür tedârik zinciri bilgi paylaşım sistemi.
|
| TIR Karnesi – TIR Carnets | 1959 yılında Cenevre’de imzalanan TIR sözleşmesine (Transit International Routier) üye olan ülkeler arasında uluslararası taşımacılık yapan araçlar için kullanılan belge.
|
| Parmak Rampa – Finger Dock | 80 dereceden fazla bir açıya sahip, yükseltilmiş yükleme rampası (Böylece kamyon ve römorklar, hem yandan, hem arkadan, geleneksel yöntemlerle yüklenebilir).
|
| Seçenek Teklif İsteği – Alternative Request for Proposals | Acenta kullanımında gereksinimlerii karşılamak üzere yenilikçi çözüm seçenekleri içeren teklifler isteme.
|
| Alan Yönetimi – Yard Management | Açık alanda depolanabilir malzemelerin ve taşıyıcı kapların, sözkonusu alanda depolanması ve izlenmesi.
|
| Forklift – Lift Truck | Açık ve kapalı alanlarda yükleme, boşaltma, taşıma, yerleştirme, istifleme vb. elleçleme işlemleri için kullanılan çatallı taşıma/kaldırma aracı, çatallı kaldıraç (forklift).
|
| Karayolu Demiryolu Taşımacılığı – Piggybacking | Açıklama Aynı sevkiyat kapsamında karayolu ve demiryolu taşımacılık modlarının, konteyner veya treylerin vagon üzerinde taşınmasıyla gerçekleştirilen karma taşımacılık.
|
| Dinamik İşlem Kontrolü -Dynamic Process Control | Açıklama Ürünlerin çıkış performans kontrollerinin sürekli olarak yapılması.
|
| Ön Sevk İhbarı – Advance Shipment Notice (ASN) | Advanced Shipping Notification (ASN) Malzemenin depoya gelmeden önce mal girişini kolaylaştırmak amacıyla bilgisinin temin edilmesi (Firma, satınalma sipâriş numarası, stok kodu, marka, model, tarih, miktar, kap kodu vb. bilgileri içeren doküman; EDI, e-posta, faks ya da telefonla verilebilir. Bu bilgilerin malzeme girişinden önce işlenmesi, fiilî mal girişi sırasında mal kabul hızını artırır. ).
|
| Kâr Paylaşımlı Sözleşme – Revenue-Sharing Contract | Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, görece düşük bir düzeyde satıcı tarafından belirlendiği ve buna karşılık alıcının kârının bir yüzdesini satıcı ile paylaştığı sözleşme.
|
| Satış İndirimli Sözleşme – Sales-Rebate Contract | Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, satıcı tarafından belirlendiği ve belli bir hedef değerin aşılması durumunda, satıcının satılan her fazla ürün için alıcıya iskonto yaptığı sözleşme.
|
| Esnek Miktarlı Sözleşme – Quantity Flexibility Contract | Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, satıcı tarafından belirlendiği ve satıcının satılamayan her ürünün belli bir miktarı için geri ödeme yaptığı sözleşme.
|
| Fiyat İndirimli Sözleşme – Price Discount Contract | Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, satıcı tarafından belirlendiği ve satılamayan ürünler için geri ödeme oranının, ürünün alıcı satış fiyatına göre değiştiği sözleşme.
|
| Geri Ödemeli Sözleşme – Buyback Contract | Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, satıcı tarafından belirlendiği, ancak satış sezonu sonunda tedârikçinin satılamayan her ürün için toptan satış birim fiyatının altında olacak şekilde bir geri ödeme yaptığı sözleşme.
|
| Toptan Fiyat Sözleşmesi – Wholesale-Price Contract | Alıcı tarafından satın alınacak ürün toptan satış birim fiyatının, tedârikçi tarafından belirlendiği sözleşme.
|
| Akreditif – Letter of Credit (LC) | Alıcı ve satıcı arasında yapılan anlaşma gereği, aracı bir banka tarafından sözkonusu mal ve hizmetin gerçekleştirildiğine ilişkin belgelerin verilen süre içerisinde, belirtilen koşullara uygun olarak ibrâzı ile ödemenin yapılacağına ilişkin banka taahhüdü/banka garantisi.
|
| Muhabir Banka – Notification Bank | Alıcının çalıştığı âmir bankanın kabul ettiği akreditifleri ilettiği ve satıcının çalıştığı banka.
|
| Peşin Ödeme – Cash in Advance | Alıcının parayı peşin ödeyerek; malın ulaşmaması, bir kısmının gönderilmesi, hasarlı mal ulaşımı ve bunun gibi bâzı sorunların oluşma riskini kabul etmesi durumu.
|
| Miktar İndirimli Sözleşme – Quantity Discount Contract | Alıcının satın aldığı ürün miktarı belli bir dönem içinde belli bir değeri aşınca, satıcının ürün toptan satış birim fiyatını düşürdüğü sözleşme (Fiyat düşürme iki şekilde yapılabilir: a) Tüm ürünlerde fiyat düşürme, b) Hedefini aşan ürünlerde fiyat düşürme).
|
| Broker | Alım ve satım işlemlerine belli bir komisyon karşılığı aracılık eden, işlemleri kendi adına ancak taraf olduğu kişi veya kurumlar hesabına yapan işlemcilere verilen isimdir.
|
| Açık Sipariş – On Order, Open Order | Alınmış, ancak henüz teslim edilmemiş olan sipâriş.
|
| Zırhlı Taşımacılık – Armored Tranportation | Altın, elmas, malî belgeler, nakit vb. değerli mal ve/veya belgeleri taşıtmak isteyen göndericilere tam güvenlik ve hızlı sigorta hizmetlerini sunan taşımacılık tipi.
|
| Ev Sahibi Liman – Landlord Port | Altyapı ve genel yönetimin kendisine, vinç ve diğer donanım ile bunların yönetiminin farklı özel şirketlere ait olduğu liman.
|
| Kapaksız Konteyner Gemisi – Hatchless Container Ship | Ambar kapaksız kontener gemisi..
|
| Kabul Belgesi – Acceptance | Amir banka tarafından alınan ve üzerinde yazılı miktarın belirtilen tarihte ödeneceğini gösteren belge.
|
| İltisak Hattı – Connection Line | Ana hatlardan depo, fabrika gibi tesislere çekilen demiryolu bağlantı hattı.
|
| Üretim Yönetimi Derneği – The Association for Operations Management (APICS) | APICS, merkezi Chicago – Illinois / ABD olan, üretim/operasyon yönetimi, envanter, tedârik zinciri, malzeme yönetimi, satınalma ve lojistik alanlarında küresel olarak lider ve bilgi sağlayıcı, önceki açılımı American Production and Inventory Control Society olan kurum.
|
| Kendinden Kaldırma Ekipmanı – Lift On Board | Araç gövdesi üzerinde bulunan yükleme-boşaltma ekipmanı.
|
| Toplu Taşıma İrsaliyesi – Consolidated Delivery Note | Araç sahibi tarafından, nakliyesini bir seferde yaptığı, farklı şirketlere ait yükler için hazırladığı ve kaydettiği taşıma irsaliyesi.
|
| Taşıma İrsaliyesi – Delivery Note | Araç sahibinin, nakliyesini yaptığı yükün ve gideceği adresin bilgilerinin bulunduğu resmî evrak.
|
| Hacim Kullanımı – Cube Utilization | Araç yüklemede ve depo yerleştirmede, yüksekliğin de boyutun kullanılarak yüklerin, optimal bir şekilde istiflenmesi.
|
| Tam Hizmet Finansal Kiralama – Full Service Leasing | Araç-gereçlere ek olarak, destekleyici hizmetleri de içeren kiralama şekli.
|
| Sürşarj – Overload | Aracın taşıma kapasitesinin üzerinde yüklenmesi.
|
| Tartım İstasyonu – Weigh Station | Aracın toplam ve dingil ağırlıklarını kontrol etmek için, kamusal yollarda kurulan tesis.
|
| Yük Boşaltma Süresi – On-Load Hours | Aracın yük boşaltma yerine varışından ayrılışına kadar geçen süre.
|
| Özel Sözleşmeli Taşıyıcı – Dedicated Contract Carriage | Araçlarını, müşterilerinin kullanmaları için bir sözleşme gereğince tahsis eden üçüncü parti şirket.
|
| Talep Çekme – Demand Pull | Ardışık işlemi gerçekleştirmek üzere, bir iş merkezine olan malzeme hareketinin, sadece iş merkezi boş ise tetiklenmesi (Bu uygulama, iş merkezleri önünde kuyruk oluşmasına engel olurken, önceki iş merkezinin sonunda kuyruk oluşmasına neden olabilir).
|
| Vagon Römork – Roadrailer | Arka tarafında hem demir, hem lastik tekerleklere sahip olup, bunlar yer değiştirilerek hem demiryolu, hem de karayolunda kullanılabilen römork.
|
| Planlama – Planning | Arz (Kaynak) ve talebin dengelenmesi.
|
| Çift Kullanımlı Teknoloji – Dual Use Technology | Askerî değeri olabilecek ama aynı zamanda sivil amaçlar için de kullanılabilen ürün veya teknoloji (Bu durum, gümrük işlemleri sırasında önem arzeder).
|
| Dağıtılmış Stok – Distributed Inventory | Aynı malzeme stoğunun farklı yerlerde bulundurulması.
|
| Yerel Alan Ağları – LAN (Local Area Network) | Aynı ortamda bulunan bilgi-işlem donanımlarının özel iletişim hatları ile birbirine bağlanarak oluşturdukları ağlar.
|
| Karma Taşımacılık – Mixed Mode Transportation | Aynı sevkiyat kapsamında en az iki farklı taşımacılık sisteminin birlikte kullanılması.
|
| Karayolu-Denizyolu Taşımacılığı – Fishybacking | Aynı sevkiyat kapsamında karayolu ve denizyolu taşımacılık modlarının, konteyner veya treylerin gemide taşınmasıyla gerçekleştirilen karma taşımacılık.
|
| Karayolu-Havayolu Taşımacılığı – Birdybacking | Aynı sevkiyat kapsamında karayolu ve havayolu taşımacılık modlarının birlikte kullanılmasıyla gerçekleştirilen karma taşımacılık.
|
| Modlar Arası Taşımacılık – İntermodal Taşımacılık – Intermodal Transportation | Aynı taşıma aracı veya kabı ile iki veya daha fazla taşımacılık modu kullanılarak yapılan ve mod değişimlerinde araç veya kap içindeki yüklerin herhangi bir elleçlemeye tâbi tutulmadığı taşıma şekli.
|
| Kutularla Yükleme – Cartonization | Aynı veya farklı ürünlerin müşteriye gönderilmek üzere belirli boyutlardaki kutuların içine koyulması işlemi.
|
| Yedek Parça – Spare Part | Bakım-Onarım amacıyla kullanılan malzemeler.
|
| Dolu Adres – Occupied Space | Başka bir malzeme tarafından kullanılmakta olan stok alanı.
|
| Bağımlı Talep – Dependent Demand | Başka bir ürünün talebi ile orantılı olarak talebi hesaplanabilen malzemelere ilişkin talep yapısı (Örneğin yarı ürünler, hammaddeler, yardımcı maddeler).
|
| Avrupa Lojistik Derneği – European Logistics Association (ELA) | Batı Avrupa’daki tüm ülkelerin ulusal organizasyonlarından olauşan ve amacı, Avrupa’daki endüstriyel ve ticarî sektörlere lojistik konularında destek veren, lojistik eğitim vb. konularda standartları oluşturan bir sivil toplum örgütü..
|
| Erteleme İlkesi – Postponement Principle | Bazı özel işlemlerin, tam sevkiyat öncesi yapılacak şekilde ötelenmesine ilişkin üretim veya dağıtım ilkesi.
|
| Tarife Dışı Engeller – Non-Tariff Barriers | Bazı ürünlerin ithalatlarını engellemek için devletler tarafından konulan tarife dışı bürokratik engeller (Örneğin mâliyetleri veya süreyi artıran uygulamalar gibi.).
|
| Takdiri Ücret – Arbitrary | Beklenmedik yerel koşulları karşılamak üzere normal yük ücretine eklenen masraf. Farklı müşterilere ait yükleri taşırken, taşıyıcı tarafından her bir müşteriye uygulanan sabit ücret.
|
| Kapasite – Capacity | Belirlenmiş koşullar altında, süre veya başka ölçütlere göre elde edilebilecek en yüksek üretim (çıktı) miktarı.
|
| Deney Tasarımı – Design Of Experiments (DOE) | Belirli bir amaca (genellikle kalite geliştirme) yönelik olarak, temel etmenlerin belirlenmesi, bu etmenlerden kontrol edilebilenlerin etki düzeylerini değiştirerek bir dizi deneyin gerçekleştirilmesi, sonuçların istatistiksel olarak değerlendirilmesi ve en uygun etmen etki düzeyi kombinasyonunun belirlenmesi.
|
| Zamanında Teslimat Oranı – Delivery Performance to Commit Date | Belirli bir dönem için, sipârişlerin söz verilen tarihte karşılandığını gösteren performans göstergesi.
|
| Ortalama Stok – Average Inventory | Belirli bir dönemde bir ürün, bir ürün grubu veya tüm ürünler için elde bulundurulan ortalama stok düzeyi.
|
| Stok Devir Hızı – Inventory Turnover | Belirli bir faaliyet dönemi için satılan malın mâliyetinin, ortalama stok değerine oranı (Bâzı durumlarda satışlar veya sarfiyatın ortalama stoğa oranı şeklinde, miktarsal olarak hesaplanabilmektedir). Belirli bir dönem içinde stokların tümüyle yenilenme sayısı.
|
| İşletme Yazılımı – Business Application | Belirli bir işletme problemini çözmek üzere ya da işletme fonksiyonuna yönelik olarak oluşturulmuş herhangi bir bilgisayar programı, programlar kümesi ya da programlar paketi.
|
| Bilgi Sitesi – Portal | Belirli bir konuda internet üzerinden gereksinim duyulan bilgilere ulaşmak, bilgi göndermek ve işlem yapabilmek üzere oluşturulan web sitesi (Bilgi siteleri, tüm internet gereksinimlerini bir noktadan sağlamaya çalışırlar. Genelde e-posta, gerçek zamanlı ve çoklu konuşma ortamları, alışveriş, arama, içerik görüntüleme ve haber gibi hizmetleri sağlarlar.).
|
| Talep – Demand | Belirli bir malzemenin belirli bir miktarı için ortaya çıkan gereksinim.
|
| Aralıklı Üretim – Discrete Manufacturing | Belirli bir sipârişi ya da sürekli talebi karşılamak üzere, benzer veya farklı ürünlerin, partiler hâlinde üretim şekli (Bu üretim türünde, Parti Tipi Üretim sözkonusu olup, bir parti ürün bitmeden diğerine geçilmez. Fiilî üretim; taşıma, bekleme, kontrol vb. nedenlerle aralıklı olarak gerçekleştirilir.).
|
| Kesikli Üretim – Discrete Manufacturing | Belirli bir sipârişi ya da sürekli talebi karşılamak üzere, benzer veya farklı ürünlerin, partiler hâlinde üretim şekli (Bu üretim türünde, Parti Tipi Üretim sözkonusu olup, bir parti ürün bitmeden diğerine geçilmez. Fiilî üretim; taşıma, bekleme, kontrol vb. nedenlerle aralıklı olarak gerçekleştirilir.).
|
| Ölü Stok – Idle Stock | Belirli bir süre boyunca talebi veya tüketimi gerçekleşmemiş stok.
|
| Gümrük Tarife Kotaları – Tariff Rate Quotas | Belirli bir tarife oranına kadar ithal ve ihraç edilebilecek miktarın tanımlandığı ve bu miktar dışındakilere daha farklı (yüksek) bir tarife oranının ve kuralların uygulandığı durum.
|
| Tarifesiz Hat – Tramps | Belirli bir zaman çizelgesi olmayan, yük hazır olduğunda taşımanın gerçekleştirildiği ve seferden sefere göre rotası değişen hatlar (Örneğin taksi taşımacılığı.).
|
| Depo – Warehouse | Belirli nokta/noktalardan gelen ürünlerin/yüklerin teslim alınıp, belirli bir süre korunup, belirli nokta/noktalara gönderilmek üzere hazırlandığı, açık veya kapalı olan, güvenlikli alan.
|
| Ray Açıklığı – Gauge, Rail Openness | Belirli standartlara göre, demiryollarında raylar arasındaki genişlik.
|
| Delivered Duty Unpaid (DDU) | Belirtilen varış yerinde gümrük vergisi ödenmeksizin yapılan uluslararası teslim şekli kavramı.
|
| Delivered Duty Paid (DDP) | Belirtilen varış yerinde gümrük vergisi ödenmiş olarak yapılan uluslararası teslim şekli kavramı.
|
| Sipariş Karşılama Performansı – Fill Rate | Belli bir dönem için sipârişlerin ne oranda karşılandığını gösteren performans göstergesi.
|
| Tahmin Hatası – Forecast Error | Belli bir dönemde belli bir parametre (satış, tüketim, enflasyon, nüfus vb.) için gerçekleşen ve tahmin edilen değer arasındaki mutlak sapma.
|
| Satılan Malın Maliyeti (SMM) – Cost of Goods Sold (COGS) | Belli bir dönemde satılan malın doğrudan işçilik, doğrudan hammadde ve genel îmalat giderleri toplamı.
|
| En İyi Uygulama – Best Practice | Belli bir faaliyetin gerçekleştirilmesine yönelik çok iyi sonuçlar veren ve diğer şirketler tarafından örnek alınan süreç veya sistem.
|
| Sabit Ürün Gözü – Fixed Slot | Belli bir stok kalemini yerleştirmek için ayrılmış yer.
|
| Rezerve Stok – Allocated Stock | Belli bir ürün için açılan iş veya sipâriş emri çerçevesinde gerekli miktarda ayırılmış stok.
|
| Sipariş Çevrim Süresi – Order Cycle Time, Replenishment Cycle Time | Belli bir ürün için ardışık sipârişler arasında geçen ortalama süre.
|
| İstif – Stack | Belli ölçütlere göre farklı yüklerden oluşturulan bir yığın yük.
|
| Takımlaştırma – Kitting | Bileşenlerin veya parçaların, belirlenmiş spesifikasyonlara uygun olarak monte edilmesi (Kit hâline getirme).
|
| Dökme Yük – Bulk Cargo | Bir ambalaj içinde olmayan yük.
|
| Yan Hat – Branch Line | Bir ana hat veya bir bağlantı hattı kavşağı dışında, bir veya daha fazla istasyona hizmet veren demiryolu hattı.
|
| Parça Başı Ücret – All-Commodity Rate | Bir araç içinde yapılan çoklu gönderimlerde uygulanan vagon yükü/treyler yükü ücreti (Tüm masrafların gönderim başına düşen payıdır.).
|
| Aktarma – Transship, Interchange | Bir araç ile gelen yüklerin boşaltılarak, herhangi bir özel işleme tâbi tutulmadan kısa bir süre içinde sevkedilmek üzere başka bir araca yüklenmesi işlemi. Hatlar arasında bir taşıyıcıdan diğer taşıyıcıya yükün aktarılması.
|
| Tarifeli Döngüsel Sefer – Milk Run | Bir araç tarafından bir program çerçevesinde çeşitli noktalardan aynı veya farklı yüklerin alınarak bir veya birden fazla noktaya teslim edilmesi ve teslîmatlar sırasında boş kapların toplanması veya tüm teslîmatlar tamamlandıktan sonra ters güzergâh izlenerek boş kapların toplanarak geri getirilmesi sistemi.
|
| Güvenlik Duvarı – Firewall | Bir bilgisayar ağında bulunan program ve dosyayı, diğer bilgisayar ağı kullanıcılarının istenmeyen erişimlerinden ve virüslerden korumayı sağlayan bir yöntem.
|
| Römork – Trailer | Bir çekici araç tarafından çekilen ve taşıyacağı yükün özelliklerine uygun bir şekilde îmal edilen, kendi tekerlekleri üzerinde park edilebilen, yük taşıma amaçlı karayolu taşıma aracı.
|
| Yarı Römork – Semi-Trailer | Bir çekici araç tarafından çekilen ve taşıyacağı yükün özelliklerine uygun bir şekilde îmal edilen, tekerleklerin yanısıra bir destek araç yardımıyla park edilebilen, yük taşıma amaçlı karayolu taşıma aracı (Türkiye’de yanlış olarak römork yerine dorse sözcüğü kullanılmaktadır. Yaygın olarak yapılan bu yanlış kullanımın nedeni, bu sözcüğe esas teşkil eden DORSEY’in, ülkemize ithal edilen ilk yarı römorka ait marka olmasıdır.).
|
| Pareto Eniyilemesi – Pareto Improving ; Pareto Efficiency ; Pareto Optimality | Bir çıktının, sonucun veya seçeneğin; varolan tüm ölçütler dikkate alındığında en az bir ölçüt için diğer tüm çıktı, sonuç veya seçeneklerden daha iyi olma durumu.
|
| Vize – Visa | Bir devletin kota altında bulunan ürünler için ihracatçı şirketlere verdiği ve o ürünlerin ihraç edilebileceğini gösteren belge.
|
| Onay – Confirmation | Bir elektronik posta kutusu veya EDI sunucusundan gelen mesajın alındığına ilişkin formel bildirim.
|
| Çeki Listesi – Certificate of Weight | Bir fatura kapsamındaki eşyanın, çeşitli cins ve çeşitte ve çeşitli ağırlıktaki kaplara konulması durumunda, yüklendikleri taşıtlar itibariyle her kapta ne miktarda eşyanın bulunduğunu göstermek amacıyla düzenlenen bir belge.
|
